اسکناس در زبان فرانسه Assignas نامیده می شد که به معنی تضمین پرداخت وجه از طرف دولت بوده است. روسها به آسیگناف می گفته اند که این کلمه در زمان حکومت فتحعلی شاه قاجار در ایران بصورت اسکناس در آمد.
قدیمی ترین اسکناس شناخته شده در ایران، اسکناس یک درهمی، منقش به لااله الاالله و محمد رسول الله می باشد که در زمان فرمانروایی کی تون مغول به سال 693 هجری قمری در تبریز به چاپ رسیده و به نام چاو مبارک موسوم بوده است.
اولین بانکی که اسکناسهای ایران را چاپ می کرده، بانک جدید شرق بود که مرکزش در لندن و در آسیا عملیات بانکی داشته است.اسکناس های چاپ شده توسط این بانک در بانک بازرگانی ایران انتشار می یافت.مبلغ این اسکناسها از 5 قران به بالا بوده است.
در سال 1267 هجری قمری امتیاز نشر اسکناس از بانک جدید شرق به بانک شاهی انتقال یافت.بانک شاهی حق انتشار اسکناس یعنی توزیع آن را داشته و چاپ توسط بانک جدید شرق صورت می گرفته و ت های پولی نیز بعهده همین بانک بود.
در سال 1258 هجری شمسی، نمایندگان نخستین مجلس شورای ملی خواستار تاسیس بانک ملی شدند.
سال 1306 شمسی بانک ملی به نصویب می رسد و در 17 شهریور 1307 شروع به کار می کند.از جمله ت های این بانک خارج ساختن کنترل اقتصاد پولی ایران از دست خارجی ها بود.
سال 1310 شمسی اسکناس های چاپ شده قبلی از جریان خارج شدند.به موجب ماده 5 قانون اصلاح(قانون واحد ومقیاس پول) حق انحصاری انتشار اسکناس به مدت 10 سال به بانک ملی واگذار شد. از آن پس تعیین نوع طرح و مبلغ، نوع اسکناس و تعداد آنها را بانک ملی تعیین می کرده و در لندن چاپ می شد.
نشر اسکناس از سال 1339 از بانک ملی به بانک مرکزی سپرده شد.
سازمان تولید اسکناس از سال 1351 تاسیس و طرح تاسیس چاپخانه ای برای چاپ اسکناس تهیه شد.
سال 1361 ساختمان چاپ اسکناس تکمیل و چاپ اسکناس به صورت آزمایشی با چاپ اسکناسهای 200 ریالی بطور رسمی در ایران آغاز شد.
در سال 1367 با راه اندازی دو خط تولید دیگر، خط تولید اسکناس به 4 واحد رسید و از آن پس تمامی اسکناسهای جمهوری اسلامی ایران در داخل چاپ می شود.
در سال 1368 با توجه به واردات کاغذهای مورد نیاز از خارج، طرح ساخت کارخانه تولید کاغذ اسناد بهادار مطرح می شود.
در سال 1376 عملیات اجرایی پروژه کارخانه تولید کاغذ اسناد بهادار آغاز می شود.
در سال 1381 این کارخانه پس از پشت سر گذاردن تولیدات آزمایشی به بهره برداری کامل رسید.
و اکنون با لطف الهی و تلاش مسئولان و همت مردان این خاک تمامی مراحل تهیه و تولید اسکناس در داخل کشور انجام شده و افتخاری به افتخارات ملی افزون گشته است.
واحد پول ايران بر مبناي دينار» بنا شده. دينار، واحد قديمي پول روم و بعد امپراتوري روم شرقي بود و ديناريوس» خوانده مي شد. يک ديناريوس روم شرقي برابر با يک سکه نقره بود که وزنش در مواقع مختلف فرق مي کرد.اين واحد پول بعد از فتح اراضي روم شرقي به دست مسلمانان، از طرف اونها به عنوان نام واحد پول انتخاب شد و تبديل شد به ديناري که امروزه هم در کشورهاي عربي ازش استفاده مي شه. به همين ترتيب، سلطنتها و حکومتهاي ايراني هم از دينار استفاده مي کردند. اما به تدريج، در نتيجه تورم و بي ارزش شدن پول، احتياج به واحدهاي پولي بزرگتر پيش اومد. اين واحدها همه بر مبناي دينار بنا شده بودند. اولين واحد پولي، سکه صد دينار (صنار) بود که توسط سلطان محمود غزنوي ضرب شد و به اسم خودش، محمودي» ناميده مي شد. در همون زمان، شاهان ساماني ماورالنهر، سکه هاي نقره پنجاه ديناري ضرب کردند که شاهي» ناميده مي شد. در حقيقت، يک شاهي، نصف يک محمودي يا به عبارت ديگه، يک محمودي، دو شاهي بود. بعد از اون، تا زمانهاي طولاني، سکه هاي نقره مورد استفاده، همين شاهي و محمودي بودند. واحدهاي ديگري مثل قران» (هزار دينار) و تومان (10000) دينار، فقط واحد محاسبه بودند و عملا” هيچ سکه اي به نام قران يا تومان ضرب نمي شد (کلمه تومان از لفظ مغولي تومان به معني ده هزار مي ياد. نمونه اش رو در منصب تومان باشي» مي شود ديد: فرمانده ده هزار نفر). در دوره صفوي، شاه عباس شروع به ضرب يک سکه کرد به ارزش 200 دينار يا دو محمودي. اين سکه به عباسي» معروف شد و بسيار مورد استفاده قرار مي گرفت. در همين زمان، با باز شدن پاي پرتغالي ها در ايران، سکه هاي پرتغالي در ايران رايج شد. اين سکه ها رئال» نام داشتند ( که هنوز هم واحد پول بعضي از مستعمرات سابق پرتغال، مثل برزيل است). اين واحد پول، بر مبناي وزنش، مطابق 1175 دينار گرفته شد و در ايران به اين اندازه خريده مي شد.
درباره این سایت